Kişilik Bozuklukları

Kişilik bozuklukları, bireyin düşünme, hissetme, davranma ve başkalarıyla ilişki kurma biçiminde süreklilik gösteren, esnek olmayan ve yaşam işlevselliğini etkileyen kalıplardır. Bu durum, kişinin hem kendisiyle hem de çevresiyle sağlıklı ilişkiler kurmasını zorlaştırabilir.

Kişilik Bozukluklarının Belirtileri

• Duygusal dalgalanmalar ve yoğun öfke patlamaları

• Gerçeklik algısında bozulma veya aşırı şüphecilik

• İkili ilişkilerde istikrarsızlık, idealize etme ve değersizleştirme döngüsü

• Aşırı bağımlı veya tam tersi uzak, mesafeli tutumlar

• Kimlik karmaşası veya tutarsız benlik algısı

• Duygusal boşluk, yalnızlık veya değersizlik hissi

Bu belirtiler, kişinin hem kişisel yaşamında hem de sosyal ve iş ilişkilerinde zorluklar yaşamasına neden olabilir.

Kişilik Bozukluklarının Türleri

Kişilik bozuklukları genel olarak üç ana grupta incelenir:

• A Kümesi (Tuhaf veya eksantrik): Paranoid, Şizoid, Şizotipal Kişilik Bozukluğu

• B Kümesi (Dramatik veya duygusal): Borderline, Narsistik, Antisosyal, Histrionik Kişilik Bozukluğu

• C Kümesi (Kaygılı veya çekingen): Kaçıngan, Bağımlı, Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu

Her türün kendine özgü özellikleri olsa da, ortak paydada duygusal düzenleme güçlüğü ve ilişkisel dengesizlik bulunur.

Neden Ortaya Çıkarlar?

Kişilik bozukluklarının oluşumunda birçok etken rol oynar:

• Çocukluk dönemi travmaları: İhmal, reddedilme, duygusal istismar

• Bağlanma problemleri: Güvensiz, kaygılı veya kaçıngan bağlanma stilleri

• Genetik faktörler ve biyolojik yatkınlık

• Erken yaşta öğrenilmiş baş etme mekanizmaları

Bu faktörler bir araya geldiğinde, kişi duygusal ihtiyaçlarını bastırarak kendini korumaya çalışabilir; bu da kalıcı kişilik örüntülerine dönüşebilir.

Kişilik Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Kişilik bozuklukları terapiyle iyileştirilebilir; amaç kişiliği “değiştirmek” değil, daha sağlıklı düşünme ve ilişki kurma biçimleri geliştirmektir.

• Psikoterapi: Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Şema Terapi ve Psikodinamik Terapi kişilik bozukluklarında etkili yöntemlerdir.

• Duygusal farkındalık çalışmaları: Kişinin duygularını tanıması ve düzenlemesi hedeflenir.

• İlişkisel terapi: Kişinin çevresiyle kurduğu ilişki biçimlerini yeniden yapılandırır.

• Psikiyatrist desteği: Gerekli durumlarda ilaç tedavisi sürece destek olabilir.

Terapinin ilerlemesiyle kişi duygularını daha sağlıklı ifade etmeyi, sınır koymayı ve ilişkilerinde dengeyi kurmayı öğrenir.

Unutmayın!

Kişilik bozuklukları, kişinin kim olduğunu değil, duygusal yaralarının nasıl şekillendiğini gösterir.
Bu farkındalıkla başlayan terapi süreci, değişim ve iyileşme için güçlü bir adımdır.

Eğer siz de duygusal iniş çıkışlar, ilişkilerde tekrar eden problemler veya kimlik karmaşası yaşıyorsanız, İstanbul’da yüzyüze veya online olarak Psikolog Esra Kalincik ile görüşerek terapi sürecine başlayabilirsiniz.